Verliezen is je leven even op pauze zetten

Wanneer je een belangrijk verlies lijdt, staat je leven even op pauze. Het is alsof de wereld voor jou blijft stilstaan terwijl het leven rond je doordraait. In een film zouden ze het personage ‘freezen’ en de rest van de figuranten zouden in beweging blijven. Dat is zo bij een overlijden maar natuurlijk ook als je je job, je relatie, gezondheid, … verliest. Ook dan weet je even niet hoe het verder moet.

Helaas bestaat er geen terugdraaiknop in ons leven, alleen even een gedwongen pauzeknop.  Het is maar door te rouwen dat je voorzichtig op de play knop kan drukken. Soms maar voor even, soms voor iets langer om dan weer op de pauzeknop te duwen. Meestal beginnen we met een vertraagde versie, het sterk vertraagd afspelen van het dagdagelijkse leven. Gedwongen inkopen doen, de kinderen naar school doen, wassen en plassen,… Op automatische piloot, alsof we het niet zelf doen. Maar het begint weer wat te lopen, in een sterk aangepaste versie.

Het is maar door te rouwen, ieder op zijn of haar eigen manier, dat het verlies een (nieuwe) plaats kan krijgen in je leven. Het zal nooit meer zijn als voordien, de film van je leven is blijvend veranderd, maar hij kan wel verder spelen, als jij er klaar voor bent en jezelf de kans geeft om op je eigen manier te rouwen. En als ik zeg, ieder op zijn eigen manier, is dat ook letterlijk zo. Geen enkel verlies wordt op dezelfde manier beleefd. Ieder verlies is voor iedereen anders. Dat maakt het natuurlijk soms ook moeilijk om begrip op te brengen als mensen anders dan jou rouwen. Dat maakt dat er tijdens een rouwproces vaak ruzies ontstaan die zo banaal of onbegrijpelijk zijn. Vervelend, maar logisch. Maar het is wel nodig om te rouwen. Dat is de enige manier om de playknop weer in te drukken, om de film weer te laten lopen.

Of zoals ik onlangs in een boek las: verliezen is bevriezen, rouwen is ontdooien. Het leven kan maar weer beginnen stromen als het rouwproces genoeg ontdooid heeft. Wanneer dat is, hoe het verloopt, hoelang het duurt, is voor iedereen anders. De ene kan enkel wenen, de andere wil doen, de ene wil praten, de andere wil erover zwijgen, de ene pikt onmiddellijk de draad weer op, de andere lijkt niet meer verder te kunnen gaan. En alles mag, als het maar loopt, hoe langzaam ook.