Kinderen en rouw, nog steeds taboe?

Vorige week zat ik samen met de v.z.w. Lucas for Life om een educatief pakket uit te werken om de dood bij kleuters bespreekbaar te maken. Lucas for life is een v.z.w. die helaas in het leven geroepen werd na het overlijden van Lucas, het zoontje van Diewer en Tomas. Lucas for life is een v.z.w. die gelukkig in leven werd geroepen omdat ze de taboes rond dood bij kinderen wil aanpakken.

Tomas is een oud studiegenoot van mij. Toen duidelijk werd dat Lucas niet meer ging genezen, contacteerde hij mij om te vragen of ik boekjes kende die ze konden gebruiken om uit te leggen aan Lucas dat hij dood ging. ‘En liefst niet met dieren, want dat werkt niet met Lucas.’ Omdat deze gewoonweg niet bestaan, zijn Diewer en Tomas zelf in de pen gekropen en hebben zelf het fantastische open en eerlijke boek ‘Nooit meer beter’ geschreven. Speciaal voor Lucas. In 2019 brachten ze dit boek ook uit.

Ondertussen hebben Tomas en Diewer niet stil gezeten. Ze stampten de v.z.w. uit de grond en wilden graag de taboes rond dood bij kinderen aanpakken. Vandaar een tijd geleden de oproep om een brainstorm te organiseren rond het uitwerken van het pakket bij kleuters. Ik ben de kleuters ondertussen ontgroeid, maar rond rouw weet ik nog steeds wel wat de vertellen, dus leek het me wel leuk en interessant om mee te werken.

Krijg ik de vraag van Tomas of ik ook niet wat kleuterjuffen ken die voeling hebben met het thema.  Er waren weinig kandidaten waren omdat het voor velen op dit moment echt te veel is om er nog bij te nemen. Maar ook omdat de weerstand blijkbaar toch nog wat groot was.

Echt? Echt waar? Ik viel bijna van mijn stoel. Ik had de indruk de laatste jaren dat de taboes wat doorbroken leken. Ik ben nogal boekverslaafd en had ooit de droom om alle boeken voor kinderen rond rouw in huis te halen. Die droom heb ik al opgeborgen omdat er ZOVEEL boeken zijn voor kinderen rond rouw (en ja Tomas, vaak gaat het over dieren, maar gelukkige niet altijd). Ik ontmoet steeds meer en meer mensen die, net als ik, vinden dat rouw bij het leven hoort en dat we onze kinderen er daarom beter op kunnen voorbereiden. Maar blijkbaar ontmoet ik net die mensen die ervoor open staan en zijn er nog steeds zoveel mensen die bang zijn. Die vinden dat rouw en kinderen niet samen gaan.

Natuurlijk zou het fantastisch zijn als kinderen niet meer in contact zouden komen met rouw en verlies. Maar dat is een utopie. Elke dag  sluipt verlies wel ergens het leven van kleine, jonge kinderen binnen. We kunnen hen daarvoor niet beschermen. We kunnen hen wel stapje per stapje leren ermee om te gaan. Hen laten voelen dat het geen taboe is om verdriet te hebben. Dat wij als volwassenen er voor hen zijn wanneer ze een knuffel willen, of wanneer ze eens heel erg boos willen zijn gewoon omdat ze niet begrijpen wat er allemaal in hen omgaat. Ik ben ervan overtuigd, en daar pleit ik al jaren voor, dat je kinderen beter kan voorbereiden op dood en verlies, op een moment dat het rustig is. Op een moment waar je zelf als volwassene niet door je eigen verdriet in beslag genomen wordt. Gewoon, terloops, wanneer het thema zich aanbiedt.

Meer nog dan ervoor ben ik gemotiveerd om mee te helpen aan het educatief pakket. Meer nog dan ervoor zie ik mezelf als ridder die ten strijde trekt tegen de taboes rond kinderen en rouw. Ok, niet als ridder, ik geraak namelijk nooit op dat paard, maar wel strijdvaardig. Ik zal nog meer en nog luider roepen dat dood doodnormaal is. Dat wij als volwassenen verantwoordelijk zijn om onze kinderen voor te bereiden en te leren omgaan met emoties, vooral door het voor te leven. Laat ons kinderen niet weghouden van de dood, maar wel erop voorbereiden.